بهرهبرداری از کهنسالترین پروژه شهری قم با عنوان شهیدان برقعی پس از نیمقرن تلاش مدیران شهری با اعتباری بالغبر دو هزار میلیارد ریال کام مردم را شیرین کرد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فوری پروژه شهیدان برقعی؛ یکی از پرحاشیه ترین پروژههای شهری قم که پس از نیمقرن تلاش مدیران شهری بالاخره به بهرهبرداری رسید. پروژهای که در میان مسئولین نه بهعنوان «شهیدان برقعی» بلکه با عنوان کهنسالترین طرح شهری شناخته میشود و آمدورفت بیش از ۱۰ شهردار در پرونده اجرایی این پروژه به چشم میخورد.
این پروژه که اجرای آن بر اساس اسناد موجود در شهرداری قم از سال ۱۳۴۲ پیشنهادشده بود، پس از کشوقوسهای فراوان در سال ۱۳۷۲ یکبار دیگر بررسی و به تأیید رسید. اما با وقفهای طولانی که جای هزاران اما و اگر دارد؛ پس از گذشت ۲۴ سال در سال ۱۳۹۶ برای چندمین بار بر اساس طرح تفصیلی مصوب شورای عالی شهرسازی اجرای آن در دستور کار قرارگرفت.
بنا به گفته علیرضا اقبالیان مدیر منطقه یک شهرداری قم، احداث پروژه شهیدان برقعی در سال ۱۳۹۷ در تدوین بودجه موردتوجه قرار گرفت و مقدمات تملکات و احداث پروژه از سال ۹۸ آغاز شد.
بر اساس برنامهریزیهای انجامشده در اجرای این طرح که برای آسایش مردم این منطقه طراحیشده است، قرار بود کوچههای تنگ و پیچدرپیچ تقاطع سجادیه (انتهای چهارمردان) منتهی به خیابان (آیتالله طالقانی) آذر به بلوار شهیدان برقعی به طول ۷۲۰ متر و عرض ۳۰ متری تبدیل شود. اما در حین انجام پروژه به ناگهان مسجد حضرت زینالعابدین (ع) توسط اداره کل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی در سال ۱۳۹۸ بهعنوان بنایی با قدمت ۴۰۰ ساله به ثبت ملی رسید و اجرای این پروژه را متوقف و کام مردم را تلخ کرد.
تأثیر مسجد امام زینالعابدین(ع) در روند اجرای پروژه
این واقعه که مانع مهمی برای اجرای پروژه شهیدان برقعی محسوب میشد، در حالی رخ داد که بنا به گفته مدیر سابق منطقه یک شهرداری؛ مسجد حضرت امام زینالعابدین(ع) بر اساس مستندات در سال ۱۳۳۱ بهطور کامل تخریب و بازسازیشده و بافت ۴۰۰ ساله مسجد در همان سال از بین رفته است و این مسجد بافت قدیمی به شمار میرود و تاریخی نیست.
احمد ترکمن ادامه داد: علیرغم اینکه مشخصات پروژه شهیدان برقعی در طرح تفصیلی بارها آمده بود و امضای مدیرکل وقت میراث فرهنگی و گردشگری استان ذیل طرح مصوب سال ۹۶ را بهعنوان تأیید اجرای این پروژه به دنبال داشت، اما در سال ۹۸ یعنی دو سال بعد نیز این مدیرکل با ثبت میراثی شدن مسجد هم موافقت کرد.
این اتفاقات موجب شد پروژهای که بیش از ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشت، متوقفشده و ساکنان این محلات نسبت به سرنوشت محور شهیدان برقعی سردرگم باشند.
در این راستا حسن مالکی نژاد عضو شورای اسلامی شهر قم بیان کرد: اجرای این پروژه همراه با حفظ هویت تاریخی و انقلابی منطقه انجام میشود و تمام طرحهای اجراشده در این پروژه منطبق بر طرح تفصیلی مصوب شورای عالی شهرسازی است و تنها ملک باقیمانده در مسیر مسجد امام زینالعابدین (ع) است که باهدف حفظ بنا در حال بررسی و مطالعه است.
درگیریها و کشمکشها در ادامه اجرای این طرح ادامه داشت و جلسات متعددی بین مدیران شهری و اداره کل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی و هیات امنای مسجد برگزار شد تا بالاخره جمعبندی نهایی انجام شد.
سید مرتضی سقائیان نژاد شهردار قم در شهریورماه در پاسخ به حرفوحدیثها در زمینه تخریب مسجد امام زینالعابدین(ع) خطاب به مردم منطقه عنوان کرد: ما بههیچوجه دنبال خراب کردن مسجد نیستیم و در تلاش هستیم که آرامش را در این محدوده ایجاد کنیم. محور شهیدان برقعی با حفظ ارزشهای فرهنگی و میراثی بازگشایی خواهد شد و در اجرای طرح نیز از مسجد امام زینالعابدین(ع) هم حراست میشود.
اما آنچه حائز اهمیت بوده و باید توجه داشت این است که مسجد در سال ۹۸ یعنی زمانی که خیابان در حال احداث بوده است، یکمرتبه ثبت تاریخی میشود. سؤال اینجاست که باوجود قدیمی بودن مسجد، چرا دقیقاً سال ۹۸ این اتفاق میافتد؟ شواهد نشان میدهد این کار بهصورت کارشناسی رقم نخورده است.
علیرضا ارجمندی مدیرکل میراث فرهنگی و صنایعدستی نیز در این راستا میگوید: بخشهای الحاقی مسجد، مشمول قوانین میراثفرهنگی نیست، منتظر هستیم که موانع موجود شهرداری با هیئتامنای مسجد حل تا مشکل ساکنان آن منطقه برطرف شود.
به سرانجام رسیدن پروژهای با نیمقرن تأخیر
اجرای پروژه شهیدان برقعی بهاندازه نیمقرن به تأخیر افتاده بود و حالا که بخش وسیعی از آن اجرا شده بود، باید به هر طریقی ادامه پیدا میکرد تا کام مردم شیرین شود که گویا برای اجرای این پروژه شهرداری باید بهنوعی رضایت هیات امنای این مسجد را کسب کند.
علیرضا رشیدی نژاد معاون امور زیربنایی شهرداری قم آذرماه سال جاری در پاسخ به دلایل طولانی شدن پروژه شهیدان برقعی با تبیین برخی مشکلات گفت: در جریان اجرای طرح به دنبال حفظ قسمتی از بنای مسجد هستیم که ثبتشده است و ادامه پروژه شهیدان برقعی وابسته به تصمیم هیئتامنای مسجد در واگذاری الحاقات است که باید با توافق این مسئله حل شود.
حالا باید هیات امنای مسجد تصمیم میگرفتند تا مردم از رنج نیمقرن که بر آنان تحمیلشده بود نجات یابند.
موسوی یکی از اعضای هیات امنای مسجد امام زینالعابدین (ع) نیز در این راستا ابراز کرد: مستندات و توافقات انجامشده با شورای شهر و شهرداری موجود است و بر این اساس شهرداری به ازای فضایی که متعلق به مسجد است و در مسیر طرح قرار گرفته موظف شده زمین معوضی تحویل مسجد دهد که شهرداری قم تاکنون چنین اقدامی را انجام نداده است. هیات امنای این مسجد آمادگی کامل خود را برای در اختیار قرار دادن قسمتهای مسجد اعلام میکند، اما این واگذاری به شرطی انجام خواهد شد که شهرداری نسبت به انجام تعهدش در واگذاری زمین معوض اقدام کند
با سخنانی که از سوی هیات امنای مسجد امام زینالعابدین (ع) رسانهای شد باید اجرای این پروژه سرعت بیشتری میگرفت تا مردم از این رنج رهایی یابند.
علیرضا اقبالیان، مدیر منطقه یک شهرداری قم در پاسخ به این سؤالات با عنوان اینکه شهرداری برای واگذاری زمین معرض به مسجد امام زینالعابدین(ع) آمادگی کامل دارد، گفت: سه طرح برای رفع این مشکل از سوی شهرداری ارائهشده است و اگر اعضای محترم هیئتامنای مسجد امام زینالعابدین(ع) رضایت بدهند، آمادگی داریم زمینهای معوض را تحویل دهیم اما تاکنون اعضای هیات امنای این مسجد برای تحویل زمین معوض به شهرداری مراجعه نکردهاند.
علیرغم سخنانی که از سوی هیات امنای مسجد امام زینالعابدین و مسئولان شهرداری رسانهای شد اما در عمل هیچ اقدامی برای رفع موانع در اجرای این پروژه صورت نگرفت و پای دادستانی بهعنوان مدعیالعموم برای احقاق حقوق مردم به پرونده اجرایی پروژه باز شد.
علیاصغر سلطانی معاون دادستان قم در نخستین روزهای دیماه از تکلیف موقعیت مسجد حضرت زینالعابدین (ع) و بازگشایی مسیر خیابان شهیدان برقعی خبر داد و گفت: در جلسه مشترکی که با حضور هیئت امناء این مسجد، شهرداری منطقه یک، نماینده شورای شهر و نماینده اداره اوقاف و میراث فرهنگی و ورثه مالک در دادسرای عمومی و انقلاب قم برگزار شد، تصمیمات نهایی مبنی بر حفظ قسمت میراث فرهنگی مسجد به متراژ ۱۲۷ متر و بازگشایی مسیر خیابان شهیدان برقعی اخذ شد. همچنین مقرر شد با حفظ بخش تاریخی زمینی معرض به متراژ بخش تخریبشده و الحاقات آن جهت احداث مسجد در مجاورت بافت تاریخی ظرف ۲۴ ساعت آینده توسط شهرداری به هیات امنا تحویل داده شود.
پس از ورود مرجع قضایی به پرونده اجرایی این پروژه کهنسال بالاخره معبر باز شد و عملیات اجرایی سرعت گرفت.
بنا به گفته رشیدی نژاد معاون فنی شهرداری منطقه یک برای اجرای این پروژه تخریب بیش از ۱۰۰ منزل مسکونی با ۲۲ هزار و ۵۰ مترمربع و با هزینهای بالغبر یک هزار و ۸۷۴ میلیارد و ۲۵۰ میلیون ریالی برای تملک صورت گرفته است که از مهمترین شاخصههای این پروژه محسوب میشود.
این مقام مسئول بیان کرد: عملیات خاکبرداری، خاکریزی، زیرسازی و آسفالت این پروژه بیش از ۱۷۶ میلیارد ریال، برای جدولگذاری ۱۳ میلیارد و ۹۶۵ میلیون ریال و درنهایت برای روشنایی ۲۰ میلیارد ریال توسط شهرداری برای این پروژه هزینه شده است.
بالاخره پروژه کهنسال شهیدان برقعی پس از هزاران اما و اگر و سنگاندازیها در بهمنماه سال جاری به بهرهبرداری رسید تا کام مردم این منطقه شیرین شود و پس از گذشت سالها چشمانتظاری بتوانند با آرامش از این مسیر آمدورفت داشته باشند.