فرهنگ شهروندی مجموعهای از هنجارها، ارزشها و باورهای نوع زندگی انسان را در شهر تعیین میکند و با توجه به موقعیت، کارکرد یا وظیفه اجتماعی که بر آن محول شده، بررسی میشود.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی قم فوری فرهنگ شهروندی مانند بسیاری دیگر از مواردی که ما از فرهنگ در رابطه با یک موقعیت یا کارکرد و وظیفه اجتماعی صحبت میکنیم، نوعی عمومیت یافتن مفهوم فرهنگ و رایج شدن آن در زبان عام است و لزوماً دارای تعریف دقیقی ازنقطهنظر فرهنگ شناسی یا علوم اجتماعی نیست.
باید توجه داشت که وقتی ما از فرهنگ چیزی صحبت میکنیم، این فرهنگ، برایمان نه لزوماً مثبت است و نه لزوماً منفی؛ بلکه بیشتر به سازوکارها، شرایط شکلگیری، تحول و یا زوال آن توجه میکنیم و رابطه آن را با سایر پدیدههای فرهنگی و اجتماعی مدنظر داریم، درحالیکه در زبان فارسی امروز وقتی صحبت از «فرهنگ شهروندی» میشود، بیشتر بهنوعی «اخلاق شهروندی» استناد میشود، یعنی وظایفی که شهروندان در یک شهر نسبت به نهادهای اجتماعی و یا سایر شهروندان دارند.
به نظر بسیاری از کارشناسان و مدیران شهری، مهمترین وظیفه شهرداریها رفتوروب و نظافت شهری است. همچنین اولین انتظاری که شهروندان از مدیریت شهری دارند نظافت بهینه شهر و جمعآوری پسماند شهری است. اگر شهرداریها در انجام این وظیفه خود موفق نباشند هرچند در سایر حوزهها اقدامات مناسبی انجام داده باشند بازهم رضایت شهروندان را به همراه ندارند.
اما نکته حائز اهمیت مشارکت و همراهی شهروندان در این حوزه است، زیرا داشتن شهری پاکیزه و زیبا در گرو همکاری تمامی شهروندان بوده و در موضوعاتی مانند تفکیک پسماند، زیباسازی شهری و… شهروندان نقش بسزایی دارند. آنچه باعث مشارکت شهروندان در طرحهای شهری ازجمله نظافت شهر میشود فرهنگ شهروندی است. درصورتیکه در جامعهای فرهنگ شهروندی بهخوبی پیادهسازی و نهادینه گردیده باشد، مشارکت شهروندان نیز افزایش مییابد.
آموزش و فرهنگسازی در حوزه پسماند باید بهگونهای صورت بگیرد که اعتماد شهروندان به مدیریت شهری را تقویت کند تا بر این اساس بتوانیم مفاهیم آموزشی و فرهنگی مناسب شهروندان را به سمت اجرایی شدن هدایت کنیم و در این میان همکاری میان سازمانهای مختلف برای رسیدن به یک مدل مفهومی حائز اهمیت است.
ضرورت ورود دستگاههای استان در جهت نشر مفاهیم فرهنگ شهروندی
رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر قم اظهار کرد: سرمایهگذاری در موضوع تفکیک و پسماند آیندهی خوبی را برای شهر رقم خواهد زد.
سیدمجتبی سبحانی ثابت با اشاره به وضعیت زباله گردی و افزایش آن در کشور، گفت: راهاندازی و تکمیل خط دوم پردازش درسایت البرز قم، موضوع زبالهگردی را نیز سامان خواهد بخشید و شورای اسلامی شهرآمادگی کامل جهت هماهنگی بهمنظور تسریع در راهاندازی خط دوم و رفع موانع موجود را دارد.
وی اقدامات فرهنگی و آموزشی در حوزه مفاهیم مدیریت پسماند را مورد توجه قرار داد و افزود: اتفاقات خوب و مستمری در این حوزه افتاده و ضروری است دیگر دستگاههای استان نیز در جهت نشر مفاهیم فرهنگ شهروندی اقدام نمایند.
سبحانی ثابت افزود: در حوزه فرهنگی در سطح شهر نیاز به همافزایی سازمانها داریم تا اتفاقات خوب و مؤثری رقم بخورد.
پایاننامههای دانشجویی با موضوع پسماند حمایت میشوند
معاون خدمات شهری شهرداری قم نیز در این زمینه اظهار کرد: مدیریت پسماند، یکی از ضروریترین محورهای توسعه پایدار محسوب میشود و عدم توجه کافی به این موضوع تأثیر زیادی در تخریب محیطزیست و طبیعت دارد.
عباس ذاکریان با بیان اینکه بررسی نقش فناوریهای جدید در موضوعات بازیافت و تفکیک پسماندهای شهری با تأکید بر جنبههای زیستمحیطی ضروری است، گفت: برای این منظور نیاز است که محیطهای علمی و دانشگاهی وارد میدان شوند و تحقیقات و پژوهشهایی صورت پذیرد که پایه و اساس اقدامات و برنامههای اجرایی قرار گیرد.
وی با اشاره به حمایت از پایاننامههای دانشجویی با موضوع مدیریت پسماند تصریح کرد: برای دستیابی به اهداف عالیه در مدیریت شهری نیازمند ورود افکار و شیوههای جدید و بهروز هستیم ازاینرو نسبت به فعالیتهای دانشجویی موثر حمایتهای لازم را انجام خواهیم داد.
استفاده از ظرفیت صندوق ملی محیطزیست در جهت طرحهای استانی
مدیرکل محیطزیست استان قم با اشاره به ظرفیت صندوق ملی محیطزیست عنوان کرد: صندوق ملی محیطزیست ظرفیت جدید و خوبی است که میتوان از آن بهره گرفت.
سید رضا موسوی مشکینی ادامه داد: فعالیتهای زیستمحیطی مناسبی میتوان تعریف کرد که هم سو با اساسنامه صندوق است و از این تسهیلات میتوان در جهت منافع استانی بهره گرفت.
وی همچنین به موضوع صنعت سبز اشاره کرد و افزود: امکان مشارکت همه واحدهای صنعتی، معدنی و خدماتی در این فرآیند وجود دارد و واحدهای متقاضی میتوانند از طریق سامانه جامع معاونت محیطزیست انسانی، پرسشنامه زیستمحیطی خود را تکمیل کنند.
مدیرکل حفاظت محیطزیست استان قم افزود: این موضوع هر سال فراخوان میشود و شاخصهایی دارد که واحدها بر اساس آن ارزیابی میشوند و پس از بارگذاری مستندات در سامانه، امتیازدهی انجامشده و در پایان نیز از برترینها تقدیر به عمل میآید.
سرانه تولید ۵۰۰ گرمی پسماند توسط هر شهروند
مدیر منطقه شش شهرداری قم در خصوص برنامهها و اهداف خدمات شهری شهرداری منطقه اظهار داشت: برای رفتوروب، جمعآوری و حمل زباله به سکوی زباله و محل سایت دفع بهداشتی بیش از ۲۸۵ میلیارد ریال اعتبار پیشبینیشده است.
احمد ترکمن با بیان اینکه تفکیک زبالههای خانگی از مبدأ و توسط شهروندان علاوه بر صرفهجویی در هزینههای شهری و تبدیل زبالههای قابل بازیافت به مواد مصرفی، در کاهش آلودگیهای ناشی از عدم تفکیک و رهاسازی زبالهها در معابر و خیابانها تأثیر بسزایی دارد، گفت: مکانیزاسیون جمعآوری پسماند، با هدف تسهیل در امر جمعآوری و جلوگیری از پراکنش زباله در زمان حمل، جمعآوری شیرابه حاصل از تراکم زباله و عدم تخلیه آن در معابر و برطرف کردن نگرانیهای بهداشتی شهروندان، بهصورت شبانه در سطح منطقه انجام میشود.
به گفته وی، میانگین تولید زباله هر شهروند روزانه ۵۰۰ گرم است که برای جمعآوری هر کیلوگرم زباله از مبدأ تا مقصد بیش از ۵۳۲ ریال هزینه میشود.
مدیر منطقه شش شهرداری قم افزایش میزان مشارکت مردم در جمعآوری زباله را خواستار شد و اذعان کرد: میزان پرداخت بهای خدمات از سوی مردم به شهرداری بسیار پایین است و از سوی دیگر از مردم انتظار داریم در جهت کاهش تولید زباله همکاری و همت لازم را داشته باشند.
وی با تأکید بر اینکه شهرداری روزانه نزدیک به ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار مترمربع را تمیز و نظافت میکند، افزود: هر مترمربع رفتوروب ۵۲ ریال هزینه دارد.
ترکمن خاطرنشان کرد: حدود ۲۰۰ کارگر و ۲۵ دستگاه خودرو رفتوروب و جمعآوری زباله را انجام داده و درمجموع روزانه نزدیک به ۱۱۹ تن زباله در سطح منطقه را جمعآوری میکنند که میزان بسیار بالایی بوده که نیاز است با ایجاد همکاری و هماهنگی بین شهروندان و شهرداری، کاهش تولید زباله را داشته باشیم.
افزایش غرفههای بازیافت تا پایان سال
سید عبدالله میرابراهیمی با اشاره به توسعه زیرساختهای لازم در حوزه مدیریت پسماند عنوان کرد: در حال حاضر تعداد پیمانهای بهرهبرداری از پسماند خشک، چهار پیمان در مناطق( ۲و ۴ )،( ۳،۶ و ۷)، ( ۱ و ۵ ) و(۸) در سطح شهر فعالیت میکنند.
سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری قم با بیان اینکه۳۶۰ خودرو ناوگان جمعآوری پسماند خشک را تشکیل میدهند، ادامه داد: جمعآوری پسماند خشک از درب منازل، صنوف و معابر توسط ناوگان جمعآوری پسماند خشک انجام میشود.
وی تصریح کرد: در حال حاضر ۵۰ غرفه بازیافت در سطح شهر دایر هستند که محل دریافت پسماند خشک و ارائه آموزش مفاهیم مدیریت پسماند به شهروندان میباشند.
میرابراهیمی در ادامه به توسعه ایستگاههای ثابت جمعآوری پسماند خشک در مناطق هشتگانه اشاره کرد و گفت: ساخت و تکمیل ایستگاههای ثابت جمعآوری پسماند خشک از سالهای گذشته در دستور کار سازمان قرار گرفت و مناطق ۸، ۵، ۲، ۶ و ۳ راهاندازی و به بهرهبرداری رسید.
لزوم استفاده از فناوریهای روز در مدیریت پسماند قم
وزیر کشور که همراه با هیات وزیران به قم آمده بود، از تمام مراحل پردازش و تفکیک زباله در سایت البرز و خط ویژه تولید کمپوست بازدید کرد.
احمد وحیدی در این بازدید اظهار داشت: روزانه ۷۰۰ تن زباله از سطح شهر قم جمعآوری میشود که نیمی از آن در خط پردازش موجود، مدیریتشده و از آن کمپوست تولید میشود.
وی با اشاره به اینکه در فرایند مدیریت پسماند مقداری زباله غیرقابل بازیافت وجود دارد که دفن میشود ادامه داد: باید با استفاده از فناوریهای روز این میزان را به حداقل برسانیم.
وزیر کشور خاطرنشان کرد: یک خط پردازش پسماند دیگر در دستور کار شهرداری قم است که راهاندازی این خط میتواند دفن مستقیم را به حداقل برساند.
وی ادامه داد: برنامه ما این است که این مدل را در سطح کشور توسعه داده و آسیبی که به محیطزیست از این حوزه وارد میشود را مدیریت کنیم.
وحیدی ضمن تأکید بر حمایت از راهاندازی خط دوم پردازش پسماند در سایت البرز اضافه کرد: اگر بتوانیم زمینههای فناوری را در این سایت تقویت کنیم که مقدار دورریزها کمتر شود، روند بسیار بهتری اتفاق خواهد افتاد.
سایت البرز به مساحت ۲۰۰ هکتار تنها مرکز رسمی دفن و پردازش زباله در قم است که روزانه ۷۰۰ تن زباله در آن پس از طی کردن مراحل پردازش و جداسازی زباله خشک و تولید کمپوست، مدیریت میشود.
در سایت البرز قم در حال حاضر ۵۰ درصد زبالهها تفکیک و پردازش و نیمی از زبالهها دفن میشود.